ΕπιμÝλεια: ΓιÜν ΒΈρικ ΛοΓ½ντστρομ

ΜιλΓΎντας χωρßς ψευδαισθÞσεις και Ýχοντας πλÞρη επßγνωση της τερÜστιας δΓ½ναμης της εμπορευματοποßησης στην τÝχνη, κρατΓΎντας ΓΌμως τα λΓΌγια του ΦουκΓΎ και συνεχßζοντας την ετεροτοπικÞ μας αναζÞτηση, θα μποροΓ½σαμε να προτεßνουμε ΓΌτι εßναι δυνατΓΌν να ορßσουμε τη σΓ½γχρονη τÝχνη και τους τΓΌπους της, το παρÜξενο χωρικΓΌ παλßμψηστο του μαΓ½ρου κουτιοΓ½/Üσπρου κΓ½βου (που κουβαλÜ ωστΓΌσο μαζß του την ιστορßα της καλλιτεχνικÞς ανακÜλυψης και παρÝμβασης ως το πλαßσιο δρÜσης του) καθΓΎς και την προσÜρτηση Üλλων χΓΎρων για την τÝχνη, ως το παρεκβατικΓΌ καθεστΓΎς και σΓ½στημα που εμπλÝκεται στην παραγωγÞ του ετεροτοπικοΓ½ momentum, ως παρÜγοντα Þ ως μαμÞ στη γÝννηση ετεροτοπιΓΎν;

Για την Ýκθεση Heterotopias: Society Must Be Defended, στην οποßα παρουσιÜζονται τριÜντα καλλιτÝχνες και ομÜδες καλλιτεχνΓΎν με Ýργα που εßναι αδΓ½νατον να εξεταστοΓ½ν Þ να συνοψιστοΓ½ν εδΓΎ, ως βÜση εργασßας και πηγαßο υλικΓΌ χρησßμευσαν τρßα κεßμενα του ΜισÝλ ΦουκΓΎ. ΠÝραν του «Of Other Spaces», του κΓ½ριου κειμÝνου της 1ης Biennale στη Θεσσαλονßκη και πλÝον γνωστÞς πηγÞς για την ερμηνεßα της Ýννοιας των ετεροτοπιΓΎν, στρÜφηκα στο Society Must Be Defended, μßα σειρÜ διαλÝξεων που ερευνÜ τον θεσμΓΌ του πολÝμου και του οικοδομÞματος της φυλÞς ως συστατικΓΎν στοιχεßων της σΓ½γχρονης κοινωνßας, καθΓΎς και στο Life: Experience and Science, Ýνα σΓ½ντομο δοκßμιο για την ßδια την Ýννοια της ζωÞς.

Η ετεροτοπικÞ πρΓΌκληση, ΓΌπως πυροδοτÞθηκε απΓΌ τον ΦουκΓΎ, αποσαφηνßστηκε περαιτÝρω και εξελßχθηκε απΓΌ την ιδÝα του διÜκενου (interstice), το οποßο ορßζεται λεξιλογικÜ ως α) ο χΓΎρος που μεσολαβεß μεταξΓ½ πραγμÜτων (η πλÜγια γραφÞ εßναι δικÞ μου) Þ β) κενΓΌ Þ παΓ½ση σε κÜτι γενικÜ συνεχÝς. ΑυτÞ η Ýννοια Þ ιδÝα εßναι και κοντÜ σε αυτΓΌ που οι ψυχολΓΌγοι αποκαλοΓ½ν ουδικΓΌ (liminal) χΓΎρο, ο οποßος ορßζεται ως Ýνα μÝρος ΓΌπου τα σΓ½νορα αßρονται και εßναι δυνατΓΌν να συναντηθοΓ½ν οι χΓΎροι διαφορετικΓΎν τÜξεων, τΓΌποι με ετεροτοπßες.

ΒΈτσι, η Ýκθεση Heterotopias: Society Must Be Defended, με τα Ýργα εντασσΓΌμενα στο πλαßσιο της κρßσης του παρΓΌντος, περιλαμβÜνει Þ μπορεß να θεωρηθεß ΓΌτι θßγει τρεις θεματικÝς δÝσμες: α) τη μÝριμνα του κοινωνικοΓ½, ιδιαßτερα υπΓΌ το φως της συνεχοΓ½ς κατÜστασης εκτÜκτου ανÜγκης και του λεγΓΌμενου πολÝμου κατÜ της τρομοκρατßας, β) την παρουσßα ετεροτοπιΓΎν, ιδιαßτερα ΓΌταν αυτÝς γßνονται αντιληπτÝς ως ουδικοß Þ διακενικοß χΓΎροι/καταστÜσεις Γ½παρξης και, τÝλος, γ) η ßδια η ιδÝα της ζωÞς. Τα Ýργα τÝχνης και τα project που παρουσιÜζονται στην Ýκθεση δεν αποτελοΓ½ν κατ’ ανÜγκη Üμεσα σχΓΌλια Þ αποκρßσεις στα θÝματα αυτÜ (και ο επισκÝπτης μπορεß να εντοπßσει για παρÜδειγμα και τα τρßα θÝματα σε Ýνα και μΓΌνο Ýργο). ΠρΓΎτ’ απ’ ΓΌλα, το Ýργο τÝχνης αποτελεß αυτοτελÞ οντΓΌτητα που ξεφεΓ½γει απΓΌ τη δΓ½ναμη του καλλιτÝχνη και Ýφορου. ΕιδικΓΌτερα, ΓΌμως, κÜθε Ýργο τÝχνης ζει στο πλαßσιο του προτεινΓΌμενου θÝματος, χαρÜσσοντας Þ δημιουργΓΎντας τον δικΓΌ του χΓΎρο εκεß μÝσα. Το θεματικΓΌ πλÝγμα που προτεßνεται επιτρÝπει τη συνΓ½παρξη ποικßλων project σε αυτÞν την Ýκθεση και Biennale, ΓΌπως ακριβΓΎς η ßδια η ετεροτοπßα επιτρÝπει τη συνΓ½παρξη διαφορετικΓΎν τÜξεων χΓΎρων, διαφορετικΓΎν μορφΓΎν κοινωνικΓΎν σχÝσεων και κοινωνικÞς Ýνταξης. ΒΌπως ακριβΓΎς τα παιδιÜ στη σχολικÞ αυλÞ στο ΓιοχÜνεσμπουργκ που εμφανßζονται στο βßντεο Just What Is It That Makes Today’s Children So Different, So Appealing? υπερασπßζονται σθεναρÜ την κοινωνßα.

Γιαν-Ερικ ΛοΓ½ντστρομ