ΒΈνα τερÜστιο… πριΓΌνι Γ½ψους 10 μÝτρων καταφθÜνει…απΓΌ το ΜαúÜμι «κΓΌβοντας»… γη και θÜλασσα ως σΓ½μβολο του σχßσματος που μπορεß να υπÜρχει σε  λαοΓ½ς και θρησκεßες. ΠρΓΌκειται για το Ýργο του ΡΓΎσου ΑντρÝι Φιλßπποφ, που Ýχει στηθεß παρουσßα του καλλιτÝχνη στο υπαßθριο χΓΎρο του ΑρχαιολογικοΓ½ Μουσεßου Θεσσαλονßκης.

Το ΠριΓΌνι…της Ιστορßας
     Ο Andrei Filippov συνÝλαβε την ιδÝα για το «ΠριΓΌνι» (2006) στα τÝλη της δεκαετßας του ‘80, ΓΌταν Ýπεσε το τεßχος του Βερολßνου σηματοδοτΓΎντας το τÝλος της πολιτικÞς και οικονομικÞς αντιπαρÜθεσης ΑνατολÞς-ΔΓ½σης. Την ßδια εποχÞ – και ßσως λΓΌγω της πτΓΎσης του τεßχους – ανÝκυψαν συζητÞσεις σχετικÜ με τις υποτιθÝμενα ανυπÝρβλητες πολιτισμικÝς διαφορÝς που χΓΎριζαν την ΑνατολÞ απΓΌ τη ΔΓ½ση. Στην αυγÞ πλÝον της νÝας χιλιετßας μιλÜμε για θρησκευτικÞ σΓ½γκρουση μεταξΓ½ δΓ½ο κΓΌσμων – μΓΌνο που τΓΎρα η λÝξη «ΑνατολÞ» δεν προσδιορßζει πια την ΑνατολικÞ ΕυρΓΎπη αλλÜ το ΙσλÜμ, και μοιÜζει μÜταιο να προσπαθεß κανεßς να το αντικροΓ½σει. Ο Filippov δημιοΓ½ργησε Ýνα γιγÜντιο πριΓΌνι που σχßζει τη γη απΓΌ μÝσα – εικΓΌνα μιας αμεßλικτης μοßρας που πληγΓΎνει την ανθρωπΓΌτητα, ΓΌπως τα γεωλογικÜ ρÞγματα. ΜΓΌνο που εδΓΎ το χÝρι της μοßρας δεν χτυπÜει απΓΌ ψηλÜ, απΓΌ κει που το περιμÝνουμε, αλλÜ απΓΌ τα βÜθη, απΓΌ τις «ρßζες» - μια επικßνδυνη Ýννοια που μπορεß να οδηγÞσει σε πολιτικοΓ½ς σεισμοΓ½ς.
   ΒΌταν ο Filippov συνÝλαβε την ιδÝα του Ýργου, σκεφτΓΌταν τη διαßρεση της ΡωμαΓΊκÞς Αυτοκρατορßας το 395 μ.Χ. και το σχßσμα που δßχασε τη ΧριστιανοσΓ½νη σε ανατολικÞ και δυτικÞ, το οποßο και οριστικοποιÞθηκε το 1054. ΚαθΓΎς ΓΌμως το project παρÝμενε μια ιδÝα (τη δεκαετßα του ‘90 η Ρωσßα δεν Þταν οικονομικÜ Þ ψυχολογικÜ Ýτοιμη για κÜτι τÝτοιο), ΓΌλα τα «θερμÜ σημεßỠτης ΕυρΓΎπης και της Μεσογεßου Üρχισαν να αναφλÝγονται κατÜ μÞκος των συνΓΌρων των δΓ½ο τμημÜτων της πÜλαι ποτÝ ΡωμαΓΊκÞς Αυτοκρατορßας – στα ΒαλκÜνια, στον ΚαΓ½κασο, στην Παλαιστßνη... ΒΈνα ακΓΌμα ιστορικΓΌ σΓ½νορο, λιγΓΌτερο ΓΌμως αιματηρΓΌ, Þταν η αρχικÞ μεθΓΌριος της Αγßας ΡωμαΓΊκÞς Αυτοκρατορßας. Παρ’ ΓΌτι η γραμμÞ αυτÞ εßχε γßνει σΓ½ντομα τελεßως πλασματικÞ και Üνευ σημασßας, δÝκα αιΓΎνες αργΓΌτερα Ýμελλε να εμφανιστεß και πÜλι κατÜ μÞκος της Ýνα οικονομικΓΌ σΓ½νορο μεταξΓ½ καπιταλιστικÞς και κομμουνιστικÞς ΕυρΓΎπης.
… Η προσÝγγιση αυτÞ εßναι πολΓ½ κατÜλληλη για τα σημερινÜ δεδομÝνα. Η σΓ½γκρουση μεταξΓ½ ΔΓ½σης και ΑνατολÞς, εßτε πρΓΌκειται για το ΣΓ½μφωνο της Βαρσοβßας εßτε για τον ισλαμικΓΌ κΓΌσμο, ερμηνεΓ½εται συνÞθως ως αντιπαρÜθεση μεταξΓ½ του πραγματισμοΓ½ και της κοινÞς λογικÞς αφενΓΌς και αυτοΓ½ του ονομÜζουμε «φανατισμΓΌ» αφετÝρου. Στη μια πλευρÜ της πλÜστιγγας η ζωÞ Ýχει να κÜνει με την κατανÜλωση, στην Üλλη με την αφοσßωση σε Ýνα ιδανικΓΌ.
… Τα πριΓΌνι Ýχει βρει πια διÝξοδο στην επιφÜνεια. ΒΌσο απομακρυνΓΌμαστε απΓΌ το 1989, τΓΌσο φαßνεται ΓΌτι η ΔΓ½ση, που Ýχει απορροφÞσει πια ολΓΌκληρη την ΕυρΓΎπη, ακΓΌμα και τη Ρωσßα, δεν εßναι πρΓΌθυμη να θυσιÜσει τις απολαΓ½σεις της ζωÞς για να αναγνωρßσει την αξßα μιας ιδÝας. Σε κÜθε περßπτωση, Ýνας εννοιολογικΓΌς καλλιτÝχνης – εξ ορισμοΓ½ καλλιτÝχνης των ιδεΓΎν – δεν μπορεß να σκÝφτεται με τÝτοιον τρΓΌπο. Δεν μπορεß να ανεγεßρει Ýνα μνημεßο χωρßς να εγεßρει κι Ýνα ζÞτημα.

Ekaterina Degot 

Το «ΠριΓΌνι» εντÜσσεται στην Ýκθεση «Ετεροτοπßες: ΤηρητÝς Üλλων τΓΌπων», που επιμελεßται η διευθΓ½ντρια του ΚΜΣΤ, Μαρßα ΤσαντσÜνογλου.