Το Ýργο παρουσιÜζεται στο Μουσεßο ΒυζαντινοΓ½ ΠολιτισμοΓ½

ΜαΓ½ρα ΠουλιÜ
“ΒΉξερε πολλÝς δουλειÝς, ΓΌλες, ΓΌμως εξßσου Üσχημα”

Η διαδικασßα της κατασκευÞς του Ýργου «ΜαΓ½ρα ΠουλιÜ» εßναι Ýνα καλΓΌ παρÜδειγμα ανολοκλÞρωτου Ýργου ΓΌπου με την ολοκλÞρωση ενΓΌς σταδßου αυτΓΌματα ανοßγει η πΓΌρτα για το επΓΌμενο. ΜοιÜζει σαν να προσπαθεß το Ýργο να ξεφΓ½γει απΓΌ τον ßδιο τον εαυτΓΌ του χωρßς την παραμικρÞ καθυστÝρηση. ΠαρΓΌλα αυτÜ ο καλλιτÝχνης περιÝρχεται σε απΓΌλυτη εξÜρτηση, το Ýργο τον ρßχνει στη ροÞ του ποταμοΓ½ και τον παρασÝρνει σε απρΓΌβλεπτες κατευθΓ½νσεις.
    ΒΌταν Ýλαβα τις φωτογραφßες απΓΌ το αßθριο του Μουσεßου ΒυζαντινοΓ½ ΠολιτισμοΓ½ της Θεσσαλονßκης μου Þρθε συνειρμικÜ στο νου το Ýργο του ΡενÝ Μαγκρßτ «Homesickness». Στο Ýργο αυτΓΌ Ýνας μαΓ½ρος Üγγελος κοιτÜζει κÜτω απΓΌ το πÝτρινο παραπÝτο που θυμßζει πολΓ½ τους τοßχους του Μουσεßου ΒυζαντινοΓ½ ΠολιτισμοΓ½. Δßπλα στον Üγγελο εßναι ξαπλωμÝνο Ýνα λιοντÜρι που υποβÜλλει στον θεατÞ το ερΓΎτημα: Τß κοιτÜζει ο Üγγελος; ΑναρωτÞθηκα κι εγΓΎ. ΣχετικÜ γρÞγορα μου Þρθε στο νου η εικΓΌνα ενΓΌς Üλλου πßνακα του Μαγκρßτ, της «Golconda», ΓΌπου απΓΌ τον ουρανΓΌ πÝφτουν (σα βροχÞ) μαΓ½ροι Üντρες με γραβÜτες και χαρτοφΓ½λακες (ßσως να πετοΓ½ν στον ουρανΓΌ σαν τα κορÜκια, ßσως, ΓΌμως, και να πÝτρωσαν για πÜντα στον χΓΎρο κουβαλΓΎντας τις σκÝψεις τους). Εßδα ΓΌλη την κατÜσταση στο σΓ½νολΓΌ της – ο μαΓ½ρος Üγγελος στÜθηκε και κοιτοΓ½σε τις μαΓ½ρες αντρικÝς φιγοΓ½ρες που Ýπεφταν στη γη. Την προσοχÞ του τρÜβηξε ακΓΌμα μια θεΓΊκÞ μουσικÞ. Οι Üντρες, καθΓΎς στÝκονταν ακßνητοι, τραγουδοΓ½σαν. Η μουσικÞ γοÞτευσε τον μαΓ½ρο Üγγελο, Üπλωσε τα φτερÜ του κι αναλÞφθηκε πÜνω απΓΌ το παραπÝτο.
    ΒΈτσι συνειρμικÜ Üρχισα να δουλεΓ½ω για το Ýργο μου. Μου φαινΓΌταν, ΓΌμως, πως κÜτι δεν εßχα μαντÝψει ως το τÝλος. Βυθßστηκα στη μελÝτη της αρχαßας ελληνικÞς λογοτεχνßας και των υπομνηματιστΓΎν της και μετÜ απΓΌ κÜποιο διÜστημα Ýπεσα πÜνω σ’ Ýνα ΓΌνομα που μ’ Γκανε να τρßβω τα μÜτια και να γελÜω για ΓΎρα. Σ' ενα κεφÜλαιο για τον ΒΌμηρο ο ΑριστοτÝλης αναφÝρει ΓΌτι το αποδιδΓΌμενο στον επικΓΌ ποιητÞ σατιρικΓΌ Ýπος «Μαργßτης» Þταν εξßσου σημαντικΓΌ για την ελληνικÞ κωμωδßα ΓΌσο η «ΙλιÜδα» και η «ΟδΓ½σσεια» για την τραγωδßα. ΒΈτσι λοιπΓΌν. Γνωρßζατε εσεßς για το υποτιθÝμενο αυτΓΌ Ýργο του ΟμÞρου που εßναι εξßσου σημαντικΓΌ με την «ΙλιÜδα»; ΕγΓΎ προσωπικÜ δεν το γνΓΎριζα, γι’ αυτΓΌ το αναζÞτησα αμÝσως. Η αναζÞτηση με οδÞγησε σε εννÝα μΓΌνο στßχους, σε κÜποιες περιπτΓΎσεις απλÝς φρÜσεις, ΓΌ,τι σΓΎθηκε ως τις μÝρες μας.
..λθÝ τις ε..ς Κολοφ..να γÝρων κα.. θε..ος ÜοιδΓΌς,
ΜουσÜων θερÜπων κα.. ..κηβΓΌλου ἈπΓΌλλωνος,
                  φßλαις ..χων ..ν χερσ..ν ε..φθογγον λΓ½ρην.

τ..ν δ.. ο..τ.. ..ρ σκαπτ..ρα θεο.. θÝσαν ο..τ.. ..ροτ..ρα
ο..τ.. ..λλως τι σοφΓΌν• πÜσης δ.. ..μÜρτανε τÝχνης.

πΓΌλλ.. ..πßστατο ..ργα, κακ..ς δ.. ..πßστατο πÜντα.

     πΓΌλλ.. ο..δ.. ..λΓΎπηξ, ..λλ.. ..χ..νος ..ν μÝγα

… ..νΓΌρουσε λιπ..ν ..πο δÝμνια θερμ..
… ..ΓΊξε θΓ½ρας, ..κ δ.. ..δραμεν ..ξω

… ..ς ..θ.. ..ρακλ..ς


Οι εννÝα φρÜσεις εßναι μοναδικÝς και μαζß με τον τßτλο αποτελοΓ½ν την απΓΌλυτη μÞτρα του σΓ½γχρονου δυτικοΓ½ πολιτισμοΓ½, ΓΌπου ο αυτοσαρκασμΓΌς αποτελεß τη βÜση του μεταμοντÝρνου τρΓΌπου σκÝψης. Δεßτε. Ο ΓŸδιος ο τßτλος «Μαργßτης» δηλΓΎνει τον χαζοΓ½λη, τον ανΓΌητο, τον φλΓ½αρο που ξÝρει Ýνα σωρΓΌ δουλειÝς, ΓΌλες ΓΌμως εξßσου Üσχημα. ΠρΓΌκειται για Ýναν Þρωα που συναντοΓ½με σε εκατοντÜδες λογοτεχνικÜ Ýργα. Εßναι, τελικÜ, και η μορφÞ του σΓ½γχρονου καλλιτÝχνη που ο θεοß δεν τον Üφησαν να γßνει οΓ½τε εργÜτης, οΓ½τε αγρΓΌτης και του επÝτρεψαν μßα και μΓΌνο ασχολßα: να κÜνει το βλÜκα. Ο ανΓΌητος ο Μαργßτης το σκÜει απ’ το φΓΌβο του την πρΓΎτη νΓ½χτα του γÜμου. ΜÞπως κι εδΓΎ δεν βρßσκεται το θεμÝλιο της φροΓ»δικÞς θεωρßας; ΕνΓΎ η μορφÞ του ΗρακλÞ, ΓΌταν μετÜ τον πρΓΎτο φΓΌβο τελικÜ επιστρÝφει στη νΓ½φη (δεν παραπÝμπει σÞμερα στην θεωρßα του συλλογικοΓ½ υποσυνεßδητου του Γιουγκ;) εßναι η μορφÞ του μυθολογικοΓ½ Þρωα που βρßσκεται μÝσα στον καθÝνα μας.
    Εßναι απßστευτο πΓΎς ο παρωδιακΓΌς συνδυασμΓΌς του Μαργßτη με τον Μαγκρßτ μας μεταφÝρει το σΓ½νολο των αποχρΓΎσεων του Üντρα – απΓΌ τον Üγριο, τον μανιακΓΌ, τον ηλßθιο ως τον μοναχικΓΌ παρατηρητÞ, απΓΌ αυτΓΌν που καταπιÜνεται με ανΓΌητες ασχολßες, τον τΓ½ραννο, τον ψεΓ½τη ως τον δειλΓΌ που τρÝμει απ’ τον φΓΌβο του απÝναντι στον κΓΌσμο, απΓΌ τον τσεχοφικΓΌ Üντρα ως το θηρßο που κομματιÜζει τον εαυτΓΌ του. (ΜÞπως μ’ αυτÜ τα τÝρατα δεν Ýχουν καθημερινÜ επαφÞ οι γυναßκες εδΓΎ και τΓΌσες χιλιετßες;)
    Ο μαΓ½ρος Üγγελος βλÝπει με Ýκπληξη τις μαΓ½ρες αντρικÝς φιγοΓ½ρες και δεν καταλαβαßνει πΓΎς εßναι δυνατΓΌν να βγαßνει μÝσα απΓΌ τα τÝρατα αυτÜ μια τΓΌσο θεΓΊκÞ μουσικÞ αυτοσαρκασμοΓ½ και αγÜπης. Τον κρατÜει αλυσοδεμÝνο η αδυναμßα να καταλÜβει τη θεΓΊκÞ σκÝψη, δεν μπορεß να διακρßνει στο αντρικΓΌ πλÜσμα κÜποια πνευματικÞ προοπτικÞ, τα τÝρατα αυτÜ πÜντα θα συνδυÜζουν την ασÝλγεια με την τιμÞ, το θρÜσος με το θÜρρος, τη σκληρΓΌτητα με την αυτοθυσßα, τον ναρκισσισμΓΌ με την χαμηλÞ αυτοεκτßμηση. ΑπΓΌ πετοΓ½ν αυτÜ τα μαΓ½ρια πουλιÜ με τα Üσπρα κολÜρα και ποΓ½ πηγαßνουν; Τα πουλιÜ αυτÜ ποτÝ δεν θα βρουν τον τΓΌπο τους, η κÜθε μßα στÜση στο δρΓΌμο τους θα τους κÜνει για μια ακΓΌμη φορÜ να συνειδητοποιοΓ½ν τη μοναξιÜ τους. Και στο σημεßο αυτΓΌ ο Üγγελος Üκουσε πßσω απΓΌ την πλÜτη του τον τρομαχτικΓΌ βρυχηθμΓΌ του λιονταριοΓ½...