Η έκθεση «Οι Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη. Ανεξίτηλα σημάδια στον χώρο» επιχειρεί να ανασυνθέσει το παλίμψηστο της μεγαλύτερης εβραϊκής κοινότητας της Ελλάδας, με οδηγούς τα απτά ή λανθάνοντα «ανεξίτηλα σημάδια» της πολύχρονης εβραϊκής παρουσίας στην πόλη.
Μέσα σε τέσσερις εκθεσιακές ενότητες παρουσιάζεται η ιστορία της εβραϊκής κοινότητας, ως μια «αρχαιολογική» αναζήτηση, από την ελληνιστική εποχή, όπου ανιχνεύονται οι απαρχές της παρουσίας της, μέχρι την τραγική εξόντωσή της κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Ένα ταξίδι στο χώρο και στον χρόνο μέσα από την ιστορία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης που μας αποκαλύπτει μια ακόμη ιστορία της πόλης. Μια διαδρομή στην πόλη με σταθμούς – τοπόσημα που αποτυπώνουν τη θρησκευτική, κοινωνική, οικονομική και πνευματική υπόσταση της εβραϊκής κοινότητας.
Σημεία αναφοράς αποτελούν: το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, περιοχή όπου εκτεινόταν ήδη από την αρχαιότητα το εβραϊκό νεκροταφείο, η Αρχαία Αγορά της Θεσσαλονίκης όπου βρισκόταν η εβραϊκή συνοικία Rogos, το ξενοδοχείο Ηλέκτρα Παλλάς στην Αριστοτέλους, κτισμένο στη θέση της περίφημης Σχολής της Alliance, η Πλατεία Ελευθερίας, το Τελωνείο στο λιμάνι, οι εμπορικές Στοές Σαούλ και Μοδιάνο, εμβληματικά κτίρια-επαύλεις στην περιοχή της ανατολικής Θεσσαλονίκης και ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός, όπου βρίσκονταν εξαθλιωμένοι καταυλισμοί φτωχών Εβραίων (συνοικισμός Χιρς).
Αντικείμενα, πλούσιο εποπτικό και οπτικοαουστικό υλικό, στο οποίο περιλαμβάνονται και ανέκδοτα κείμενα, φωτογραφίες, χάρτες, αφηγήσεις και ηχητικά ντοκουμέντα, θα πλαισιώσουν τις θεματικές ενότητες.
Η έκθεση εντάσσεται στο πρόγραμμα του ΥΠΠΟΤ «Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών».
"Βυζάντιο & Άραβες"
Σεπτέμβριος–Δεκέμβριος 2011
Επιμέλεια: Σταμάτιος Χονδρογιάννης, αρχαιολόγος ΜΒΠ
Σε συνεργασία με: 4η ΕΒΑ, 6η ΕΒΑ, 7η ΕΒΑ, 9η ΕΒΑ, 10η ΕΒΑ, 12η ΕΒΑ, 23η ΕΒΑ, 25η ΕΒΑ, 17η ΕΠΚΑ, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης-Μουσείο Μπενάκη, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, Νομισματικό Μουσείο, ΝΟΗΣΙΣ - Κέντρο Διάδοσης Eπιστημών & Μουσείο Τεχνολογίας, Κεντρική Βιβλιοθήκη ΑΠΘ
Στην έκθεση "Βυζάντιο & Άραβες" θα παρουσιαστούν οι σχέσεις και αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο Βυζάντιο και τους Άραβες από τον 7ο αι. έως τον 1453 (άλωση της Κωνσταντινούπολης) με στόχο την ανάδειξη πτυχών και των δυο πολιτισμών. Σε θεματικές ενότητες θα παρουσιαστεί η ταυτότητα των Αράβων, η γέννηση της νέας θρησκείας του Ισλάμ και τα χαλιφάτα, η εξάπλωσή τους στην αραβική χερσόνησο και στη Μεσόγειο, οι πολιορκίες της Κωνσταντινούπολης και η άλωση της Θεσσαλονίκης το 904. Θα θιγούν επίσης θέματα όπως οι μάχες με τους Άραβες και η δημιουργία της ακριτικής παράδοσης με αναφορά στο Διγενή Ακρίτα.
Ταυτόχρονα θα παρουσιαστούν οι ειρηνικές συναλλαγές και οι αλληλεπιδράσεις των δυο πολιτισμών στους τομείς των γραμμάτων, των επιστημών και της τέχνης.
Η έκθεση θα περιλαμβάνει πάνω από 100 έργα όπως: εικόνες, χειρόγραφα, κοσμήματα, νομίσματα, κεραμικά και γλυπτά, από τις συλλογές του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού και επιλεγμένα αντικείμενα από δημόσια και ιδιωτικά μουσεία και Εφορείες αρχαιοτήτων της Ελλάδας και θα πλαισιώνεται από εποπτικό υλικό.
Η έκθεση εντάσσεται στο πρόγραμμα του ΥΠΠΟΤ "Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών".
Έκθεση "Θεματικές επιλογές από τη συλλογή Κωστάκη του ΚΜΣΤ"
Σεπτέμβριος–Δεκέμβριος 2011 / Μονή Λαζαριστών
Επιμέλεια: Μαρία Τσαντσάνογλου, Αγγελική Χαριστού, επιμελήτριες ΚΜΣΤ
Στη Μονή Λαζαριστών, που είναι η έδρα της συλλογής Κωστάκη, παρουσιάζονται έργα ρωσικής πρωτοπορίας που αναπτύσσονται σε θεματικές ενότητες.
Στους δύο ορόφους του Μουσείου έργα της ρωσικής πρωτοπορίας παρουσιάζονται σε θεματικές ενότητες και σε συνδυασμό με έργα των καλλιτεχνών του κεντρικού προγράμματος. Στο ισόγειο λειτουργούν δωμάτια αφιερωμένα στα κινήματα της πρωτοπορίας ενώ ταυτόχρονα τονίζεται η συνέργεια των άλλων τεχνών με τις εικαστικές τέχνες (Ποίηση, Θέατρο, Μουσική, Κινηματογράφος, Αρχιτεκτονική).
Με τον τρόπο αυτό παρουσιάζεται το φαινόμενο της οργανικής σύνθεσης των τεχνών που χαρακτηρίζει ευρέως την εποχή της ρωσικής πρωτοπορίας και τονίζεται η ανεξάντλητη έμπνευση, η διαχρονικότητα και η διαρκής επικαιρότητα της τέχνης αυτής της περιόδου.
Έκθεση Jan Fabre (ο ακριβής τίτλος της έκθεσης και ο χώρος θα ανακοινωθούν)
Με αφορμή τη συμμετοχή του ΚΜΣΤ στην παρουσίαση του νέου έργου του Jan Fabre στην 54η Μπιενάλε της Βενετίας (04-06-27.11.2011) με τίτλο “Pietas”, θα πραγματοποιηθεί σύνδεση με την έκθεση και θα παρουσιαστεί υλικό οπτικοακουστικό και προεργασίας από τη συγκεκριμένη ενότητα του γνωστού Φλαμανδού καλλιτέχνη.
"Roaming Images. Διασταυρώσεις του Ελληνικού και Αραβικού πολιτισμού από το βλέμμα σύγχρονων καλλιτεχνών"
Σεπτέμβριος 2011– Ιανουάριος 2012
Επικεφαλής του Project: Χρήστος Σαββίδης
Επιμελητές: “Roaming Images, Exhibition”: Iara Boubnova, “Roaming Images, Routes”: Σωτήρης Μπατχτσετζής
Σε συνεργασία με: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) – Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Ινστιτούτο Μοχάμετ Άλι για την Έρευνα της Ανατολικής Παράδοσης, Καβάλα (IMARET), Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης – Παράρτημα Θεσσαλονίκης (ΜΙΕΤ).
Το “Roaming Images” είναι ένα νομαδικό forum που φέρνει σε επαφή την Ανατολή και τη Δύση, μέσα από τη διερεύνηση διαφορετικών εννοιών της εικόνας, καθώς και των ιδεολογικών και γεω-πολιτισμικών συνθηκών όπου αυτές καλλιεργήθηκαν. Σύγχρονοι καλλιτέχνες καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με την πολιτιστική κληρονομιά της αραβικής χερσονήσου και της Ανατολικής Μεσογείου ως τόπων με μακρόχρονη καλλιτεχνική και πολιτιστική σύγκλιση. Η έννοια της εικόνας γίνεται το παγκόσμιο όχημα που μας αφηγείται τον τρόπο που μιλάμε, που σκεφτόμαστε και ακόμη πώς οραματιζόμαστε το μέλλον.
Το “Roaming Images Project” αποτελείται από την έκθεση “Roaming Images” σε επιμέλεια της Iara Boubnova που διαπραγματεύεται την θεματική αυτή καθώς και το “Roaming Images, Routes” σε επιμέλεια Σωτήρη Μπαχτσετζή. Στα πλαίσια του “Roaming Images, Routes” πραγματοποιούνται δράσεις (site-specific projects, δημόσιες παρεμβάσεις, διαλέξεις, εργαστήρια κ.λπ.) σε πόλεις-σταθμούς κατά μήκος της νοητής διαδρομής που συνδέει το Muscat (Oman) με τη Θεσσαλονίκη (Ελλάδα) με τη συμμετοχή ντόπιων καλλιτεχνών, συγγραφέων και επιστημόνων που εργάζονται σ’ αυτή την ευρεία γεωγραφική περιοχή. Με τη δημιουργική συνεργασία με τοπικούς φορείς, ιδρύματα και συνεργάτες το “Roaming Images” παρουσιάζει στη Θεσσαλονίκη έργα τέχνης από τις δράσεις αυτές καθώς και την τεκμηρίωσή τους.
Παράλληλα διοργανώνεται η έκθεση "Photography as a Means of Creating or Subverting Stereotypes” σε επιμέλεια Λένας Αθανασοπούλου στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης – Παράρτημα Θεσσαλονίκης παρουσιάζοντας έργα φοιτητών που ασχολούνται με το ζήτημα των στερεοτύπων.
Την οργανωτική επιτροπή του “Roaming Images” αποτελούν οι: Ξανθίππη Σκαρπιά-Χόιπελ (Πρόεδρος ΔΣ, ΜΜΣΤ), Κατερίνα Καμάρα (Γενική Γραμματέας ΔΣ, ΜΜΣΤ), Ματούλα Σκαλτσά (Μέλος ΔΣ, ΜΜΣΤ), Ντένης Ζαχαρόπουλος (Καλλιτεχνικός Διευθυντής, ΜΜΣΤ), Γιώργος Παπακώστας (Πρόεδρος Τμήματος Αρχιτεκτόνων, ΑΠΘ), Ιωάννης Επαμεινώνδας (Διευθυντής ΜΙΕΤ - Παράρτημα Θεσσαλονίκης), Άννα Τζούμα-Μισιριάν (Πρέδρος IMARET).
Το project εντάσσεται στο πρόγραμμα του ΥΠΠΟΤ «Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών».
Το project εντάσσεται στο πρόγραμμα του ΥΠΠΟΤ "Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών".
"Θραύσματα και σπαράγματα από τη Φουστάτη"
Νοέμβριος 2011–Ιανουάριος 2012
Επιμέλεια: Ροζάννα Μπαλλιάν (Μουσείο Μπενάκη– Αθήνα), Παναγιώτης Μπίκας (Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, ΑΠΘ)
Σε συνεργασία με: Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης-Μουσείο Μπενάκη
Το Τελλόγλειο Ίδρυμα πρόκειται να φιλοξενήσει την έκθεση με τίτλο "Θραύσματα και σπαράγματα από τη Φουστάτη". Η Φουστάτη, η οποία αποτελεί σήμερα τμήμα του παλαιού Καΐρου υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα της Αιγύπτου την περίοδο της κυριαρχίας των Αράβων (7ος αιώνας), και ήκμασε ως τον 12ο αιώνα. Είναι επίσης γνωστή για τα αρχαιολογικά κατάλοιπα που ήρθαν στο φως τα τελευταία εκατό χρόνια.
Τα ευρήματα αυτά, που προέρχονται από τους πλούσιους αποθέτες της, προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες για το ένδοξο παρελθόν της πόλης. Τα αντικείμενα που θα εκτεθούν αποτελούσαν τμήμα της περίφημης συλλογής του Αντώνη Μπενάκη και σήμερα ανήκουν στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης – Μουσείο Μπενάκη, Τα ιδιαίτερα αυτά έργα τέχνης θα πλαισιωθούν με έπιπλα και μικροαντικείμενα από τη συλλογή των Νέστωρα και Αλίκης Τέλλογλου διαμορφώνοντας μια έκθεση που ζητά να αναδείξει ζητήματα όπως η αξία του θραύσματος ως τεκμηρίου πολιτισμού και οι επιλογές των Ελλήνων συλλεκτών.
Η έκθεση εντάσσεται στο πρόγραμμα του ΥΠΠΟΤ "Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών".